“In Suriname is de legpopulatie van de lederschildpad afgenomen met  97% over de laatste 20 jaren”, zegt Soraya Wijntuin, Oceans Coordinator (WWF-Suriname). Door klimaatverandering erodeert het strand. Extreem hoogwater, stormen en een stijgende zeespiegel veroorzaken steeds vaker overstromingen. Hoogwater is een acute bedreiging voor de zeeschildpadnesten. Het Wereld Natuurfonds vroeg Deltares welke maatregelen nodig zijn om de zandstranden te beschermen. 

“Samen met de TU Delft hebben wij een palet aan maatregelen gepresenteerd, die WNF en de Surinaamse overheid bij Braamspunt kunnen uitvoeren”, zegt Bob Smits van Deltares. Hij is als adviseur van kustecosystemen en sedimenthuishouding betrokken bij dit traject. 

Braamspunt aan de Surinaamse kust is een van de grootste legstranden voor zeeschildpadden in het Caraïbisch gebied. De lederschildpad, de grootste zeeschildpad ter wereld en de trots van Suriname, legt hier ’s nachts eieren op het strand. Ook voor andere soorten zeeschildpadden, zoals de groene zeeschildpad (Krapé), de Karet en de Warana, is Braamspunt een van de neststranden of nestgebieden. Het ligt op de uiterste westpunt in het district Commewijne, waar de Suriname- en Commewijnerivier gezamenlijk op uitmonden. Het gebied is deel van een bijzonder beheersgebied. Niet alleen voor zeeschildpadden. Het biedt ook talrijke nest- en legplekken voor andere beschermde diersoorten, zoals de jaguar. 

Schildpadden worden in de Caribische regio met uitsterven bedreigd. Het strand bij Braamspunt neemt elk jaar flink af en dreigt zelfs volledig te verdwijnen. Hierdoor verliest de lederschildpad haar nestgebied. “Braamspunt is een van de twee neststranden in Suriname en maar liefst 90% van de lederschildpadden die in Suriname komen leggen op dit strand’ zegt Soraya Wijntuin, Oceans coordinator (WWF-Suriname). De afdeling Natuurbeheer van het ministerie Grondbeleid en bosbeheer, die het Braamspunt strand beheert trok aan de alarmbel bij het Wereld Natuurfonds (WNF) en vroeg Deltares om advies hoe het strand zich kan herstellen en niet in de zee verdwijnt, waardoor de zeeschildpadden hun neststrand verliezen.

Deltares ging samen met partners op zoek naar input om het probleem aan te pakken. Projectleider Bob Smits van Deltares heeft zich de afgelopen jaren verdiept in de werking van kustsystemen en hoe mangrovegebieden de kustgebieden van Guyana en Suriname kunnen beschermen. Hij houdt zich onder meer bezig met het beperken van snelgroeiende kusterosie en natuurlijke kustbescherming. “Onze kennis over de mangrovegebieden en veilig kustbeheer kan worden ingezet om overstromingsrisico’s bij Braamspunt te beperken. Onze kennis bundelen we met de expertise van de TU Delft, die input heeft geleverd over de juiste conditie van zandstranden voor neststranden van de zeeschildpad”, zegt Smits.

De nestplaatsen van de zeeschildpadden liggen precies op een klein zandstrand, dat regelmatig onder water stroomt. “Dit zandstrand is eigenlijk een uitzondering in het grotendeels slibachtige gebied”, zegt Smits. Om de nesten van de zeeschildpadden op korte termijn te beschermen, hebben Deltares en de TU Delft verschillende oplossingsrichtingen aangedragen. “Zoals het monitoren van de nestlocaties door data te verzamelen via gps-tags op schildpadden, om te achterhalen of de dieren elk jaar op dezelfde plek hun eieren leggen. Wat ook helpt is het uitvlakken van scarps, ofwel klifjes die op het strand door erosie ontstaan, om het strand beter toegankelijk te maken voor de zeeschildpadden. Of het verplaatsen van de nesten naar hoger gelegen gebieden in de buurt”, noemt Smits als voorbeelden. “Meer inzicht is nodig om te achterhalen wat de gevolgen zijn van de erosie van het strand”, zegt Smits. “Monitoren van fysieke ontwikkelingen op het strand en het verzamelen van data leveren belangrijke informatie op, bijvoorbeeld over de impact van erosie op het strand. Misschien een druppel op een gloeiende plaat, maar voor de korte termijn helpen deze maatregelen wel.” 

“Als een oplossing voor de lange termijn bekijken we hoe de natuurlijke kustlijn van Suriname zich kan herstellen, zoals die er zo’n 200 jaar geleden uitzag”, vertelt Smits. “Toen lag er een groene vegetatieband met mangroves langs de kust, die van zichzelf uitstekend beschermt tegen hoogwater en zich kan aanpassen aan de zeespiegelstijging.” Naast mangroves is sediment een belangrijk element voor het herstel van de natuurlijke kustlijn. “Zand en modder zijn volop aanwezig in het gebied en zorgen ervoor dat de gebieden op beschermde hoogte blijven en meegroeien als het water stijgt. Mangroves groeien ook mee en breiden zich uit zolang de bodem hoog genoeg blijft”, zegt Smits.

Op deze manier herstelt het ecosysteem zich stapje voor stapje richting een natuurlijke, klimaatadaptieve kustbescherming.